Heliport & Helideck Nedir? Tasarım, Güvenlik ve Mühendislik Standartları

Standartlar, Güvenlik Gereklilikleri ve Profesyonel Tasarım Yaklaşımı

Helikopter operasyonlarında iniş ve kalkış, uçuşun en kritik aşamasıdır. Bu nedenle heliport ve helideck tasarımı; yalnızca bir platforma çizilmiş işaretlerden değil, yük mühendisliği, havacılık emniyeti, yangın güvenliği, yapısal analiz, uluslararası regülasyon bilgisi ve deneyim gerektiren kapsamlı bir mühendislik sürecinden oluşur. Doğru tasarlanmış ve doğru şekilde belgelendirilmiş bir iniş alanı, pilotun karar verme sürecinden acil durum senaryolarına kadar tüm operasyonların güvenliğini doğrudan belirler.

1. Heliport ve Helideck: Tanımlar ve Kullanım Alanları

Heliport, helikopterin iniş–kalkışı için karada, su üzerinde veya yapı üstünde oluşturulmuş platformları ifade eder. En sık rastlanan örnekler:

Hastane çatıları
Kamu kurumları
Endüstriyel tesisler
Yüksek binalar ve oteller

Helideck ise açık deniz operasyonları için tasarlanmış özel heliportlardır. Petrol ve gaz platformları, yüzer veya sabit offshore tesisler, araştırma gemileri gibi yapılarda bulunur.

Her iki platform türünde de; yük taşıma kapasitesi, kaymaz yüzeyler, acil durum sistemleri, aydınlatma, işaretlemeler ve mevzuata uyumluluk gibi kritik mühendislik gereklilikleri profesyonel yaklaşım gerektirir.

2. Görsel İşaretlemeler

Heliport ve helideck üzerindeki tüm işaretlemeler, ICAO Annex 14 ve ilgili uluslararası standartlara uygun olmalıdır.

Başlıca işaretlemeler:

H işareti: Temas noktası. Offshore’da daire içine alınabilir.
TLOF (Touchdown & Lift-Off Area): Doğrudan iniş alanı.
FATO (Final Approach & Take-Off Area): Yaklaşma/kalkış bölgesi.
Aiming circle & compass rose: Özellikle offshore platformlarda yönelim desteği.
Renkler: Beyaz ve sarı yüksek kontrast sağlar; mavi offshore’da kullanılmaz.
SLA çerçevesi ve D-Değeri: İniş alanının güvenlik sınırlarını ve helikopter tipine uygun platform boyutunu gösterir.

Bu işaretlemeler, pilotun güvenli yaklaşma ve iniş yapabilmesi için hayati önem taşır.

3. Aydınlatma Sistemleri: Gece ve Düşük Görüşte Güvenlik

Doğru aydınlatma, hem karasal hem offshore platformlarda emniyetin temel şartıdır.

Çevre ışıkları: SLA sınırını 360° görünür kılar.
TLOF & FATO ışıkları: (TLOF yeşil – FATO beyaz)
Status lights: Gaz alarmı, vinç hareketi gibi tehlike durumlarında kırmızı uyarı.
Aydınlatmalı windsock: Rüzgâr yönü ve hızının doğru değerlendirilmesi için zorunlu.

4. Yapısal Gereklilikler ve Güvenlik Donanımları

Profesyonel bir heliport/helideck tasarımı, sadece işaretleme değil, bütüncül bir güvenlik zinciridir:

Kaymaz yüzey kaplaması
Güverte mukavemeti hesapları
Tie-down noktaları ve takozlar
Güvenlik ağları
Acil durum ekipmanları ve yangın söndürme sistemleri
Helideck Monitoring System
Düzenli friction testleri

Bu unsurların her biri uluslararası regülasyonların ayrılmaz parçasıdır.

5. Offshore Standartları: CAP 437 ve ICAO Uyumunun Önemi

Açık deniz operasyonlarında en yaygın referans UK CAA CAP 437 dokümanıdır. ICAO Annex 14’ün offshore için detaylandırılmış hâli olan bu standart, platform boyutundan engel serbest sektörlere, yük dayanımından aydınlatmaya kadar geniş bir kapsam belirler.

Offshore helidecklerde rotor–engel etkileşimini azaltmak için OFS (Obstacle Free Sector) ve LOS (Limited Obstacle Sector) bölgelerinin doğru tasarlanması zorunludur. Bu gereklilikler, yalnızca yetkin mühendislik ekipleri tarafından sağlıklı şekilde uygulanabilir.

HeliPLAT Olarak Uzmanlığımız

HeliPLAT olarak, 2016 yılından bu yana heliport ve helideck tasarımı, mühendislik kontrolü, sertifikasyon ve ruhsatlandırma süreçlerinde uzmanlaşmış, Türkiye ve Orta Doğu’nun bu alandaki ilk ve tek profesyonel firmasıyız.

Tüm projelerimizi ICAO Annex 14, CAP 437 ve ulusal havacılık gereklilikleri doğrultusunda yürütüyor; güvenli, emniyetli ve sürdürülebilir helikopter operasyonları için gereken tüm mühendislik kriterlerini titizlikle uyguluyoruz.

Belgelendirme kapsamında;

Konuşlanma alanı işaretlemeleri,
Kaymaz yüzey kaplaması,
Aydınlatma ve görsel iniş yardımcıları,
Güverte mukavemeti analizleri,
Yangın ve acil durum sistemleri,
Yakıt ve elektrik altyapıları

profesyonel mühendis ekibimiz tarafından detaylı biçimde incelenmektedir.

Fatih, Yavuz ve Abdülhamid Han sondaj gemileri, LHD ve Oruç Reis gibi kritik projeler dâhil sayısız uygulamada edindiğimiz tecrübeyle, heliport ve helideck mühendisliğinde sektörün en güvenilir çözüm ortağı olmaya devam ediyoruz.